Manifeste affirmant le caractère un et divers de la langue d'Oc

Philippe Carcassés

/ #290

2012-10-03 14:34

Car Mousseu Gourgaud (bous escribe dins la lenga de la Pountcha, quartièr pecaide de Seta),
Finiren per s'entendre! Bous bau dire perdequé. Counstate que finalament, admetès lou councèpte de lenga coumeuna, ou disès a mitat-mot. Ce que bous enredis, es la pousicioun dau mitan oucitanista en generau. Dounc es ben ce que diguère: eun feun de monde se soun boutas en caide faça a l'oucitanisme mai per la fourma que per lou foun.
Ara venèn a quicon que bous farà plaisi, qu'anira dins bostre sens.
Besès d'en primièr que mourisse pas d'euna ataca cardiaca en escribent entau.
Mousseu Gourgaud, abièu lo "patoés" das pescaides dins l'ausidou quour'ère jouine, e après prenguère de cousses d'oucitan amé Gui Langlés, a Seta. El, nous ensegnaba a escriude dins l'ourtougrafa sounada classica. E nous presentaba aquo couma de l'oucitan, e peus ezactament aprenguèren qu'èra de lengadoucian ourientau, versioun setoia (perdequé l'oucitan que parlaben dins aqueles cousses èra ben lou de Seta). Aquo m'a pareigueut fossa senat.
E ai admés aqueste mot 'occitan', amai se tou lou mounde a la Pountcha me demandaba d'ounté sourtissié. Counouissièu un ome d'aquel quartiè qu'a repetat fins a sa mort : 'perqué ara noumas aquo l'occidental?).
Es belèu aquo nostra diferença essenciala: ieu admete lou tèrme 'oucitan' e sa counsequença lougica: l'unitat.
D'eun autre coustat, desbarquère eun jour dins lou mitan oucitanista mountpelierenc. Seuspresa: absénça toutala dau parla mountpelierenc. Eun festenal de çaquela, alavetz, sul pic, etc. N'i mème eun que diguèt a prepau de ieu, eun jour qu'abièu parlat a l'antena de Radio Lengadoc: "Vesètz, avètz aqui un exemple de parlar dialectal setori... L'occitan setori es força a despart, possedis un fum de particularitas: coma las finalas en a, lo u prononciat eu, fasiè e non fasio; segurament una influénça italiana" (aquo, i abèn drech tre que se parla de Seta).
Ai regretat d'ou faide, mas ou faguère: diguère qu'euna tala interbencioun moustraba euna noun counouissença toutala de l'oucitan autentic de soun endrech, e qu'aqueste biai de parlar èra en fach lou que se deuriè ausi tabé a Mountpeliè.
Dounc coumprene lou sentiment das proubençalistas; puoi qu'am'aquel ezemple (e n'i ajèt d'autres) se sentis, coma dire, euna pression, eun quichal d'un lengadoucian central inventat, que segnoureja ara en tot cas a Mountpeliè.
Mès ce que dise ieu, es que cau coumbatre aquo sens toumba dins lou zèl separatista. Ieu per ezemple rintre soubén en counflicte amé d'eunes oucitanistas (MJV), mès aquo me beuta pa a nega lou councèpre d'eunitat de la lenga.